Lañoko portada ezkutua
Micaela Portillaren arabera, Laño herri garrantzitsua izango zen Erdi Aroan, Fuidio eta Albaina Arabako Mendialdearekin eta Errioxarekin lotzen zituen ibilbidearen zati gisa.
La portada primtiva, del siglo XIII, muy semejante a la de la ermita de San Juan de Marquínez, queda en el interior del llamado “granero de la primicia”, abierto al actual pórtico por una puerta ojival.
Micaela Josefa Portilla Vitoria y José Eguía López de Sabando. Catálogo Monumental de la Diócesis de Vitoria. Tomo II. Orr. 113. Ed. Obra Cultural de la Caja de Ahorros Municipal de Vitoria. 1968
Primiziako aletegia izan zena gela ilun bat besterik ez da orain, non askotariko gauzak gordetzen diren, ia erabilezinak, oxidoaren eta hautsaren bazka izateko izan ezik.
Ez zailtasunik gabe, portada erromanikoaren aztarnak ikusi ahal izan genituen. Oraindik ere polikromia-aztarnak daude beheko arkiboltan.
Ate hau 1695ean itxi zen, Calahorrako Gotzaindegiko Bisitari Nagusiaren aginduak betez, “aleak kanpora bota eta elizaren gorputza hautsez betetzen delako”.
Arkibolten motiboen antzekotasunak ez du zalantzarik uzten Micaela Portillaren balioespenaz, eta argi geratzen da eliza hau eraiki zuen maisua eta Markinezko San Juan eliza bera izan zirela.
Antzeko egitura dute Markinezen portadako zutabeen eta Lañuko leihateko zutabeen atzaparrekin egindako harroinek.
Elizaren kanpoaldean zirkuluerdiko arkuko leihate erromanikoa ikus daiteke, estradosean diamantezko puntak eta landare-motibo ederreko kapitelak dituena. Horien artean iratze bat dago.
Harrigarria da uztailean Lañuko eliza inguratzen duten errekek etengabeko zurrumurru atsegina sortzea.
Lañotik gertu, bederatzi kilometrora, San Juan de Markinez ermita bikaina dago, Trebiñuko Konderriko arte erromanikoaren bitxietako bat.
Ermita eta bere inguru ederra bisitatzeak zentzumenez gozatzeko bisita merezi du.
Angel Benito eta Ramon Ugarte
